Lekcja opracowana dla klasy pierwszej realizującej przedmiot w zakresie podstawowym
Podane poniżej cele lekcji wprowadzą Cię w zakres materiału, który będzie przedmiotem zajęć.
Cele lekcji:
– omówienie znaczenia procesu replikacji DNA dla komórki
– omówienie zmian ilości DNA w cyklu komórkowym
– poznanie procesu replikacji DNA
– omówienie definicji cyklu komórkowego
– omówienie faz cyklu komórkowego
– omówienie przebiegu oraz znaczenia mitozy
Zanim przejdziesz do poznawania faz cyklu komórkowego przypomnij sobie wiadomości dotyczące procesu syntezy DNA (replikacji DNA) w komórce. Z tym zagadnieniem spotkaliśmy się po raz pierwszy podczas omawiania budowy i funkcji kwasów nukleinowych.
Dlaczego przed każdym podziałem komórki musi dojść do replikacji DNA czyli mówiąc prościej podwojeniu ilości DNA w komórce?
Odpowiedź znajduje się na początku filmu.
Jaka byłaby ilość DNA w komórkach po podziale gdyby replikacja nie zachodziła? Odpowiedź przynosi kadr z filmu:
Poniższy kadr z filmu pokazuje jak replikacja zapobiega „problemowi” króla Salomona:
Jak widzisz proces podwojenia ilości DNA w komórce przed jej podziałem pozwala zachować taką samą ilość DNA w komórkach potomnych. Gdyby tego procesu nie było każde kolejne pokolenia komórek miałyby coraz mniejszą ilość DNA. To z kolei powodowałoby, że komórki nie byłyby w stanie żyć i prawidłowo funkcjonować. W filmie jest to określone jako problem króla Salomona, odnosząc się do znanej maksymy: „z pustego i Salomon nie naleje”
Jeśli rozumiesz już znaczenie i przebieg procesu replikacji DNA, śmiało możesz przejść do poznania definicji cyklu komórkowego, który jest na filmiku, możesz go wynotować. Ułatwi Ci to kadr z filmu:
Fazy cyklu komórkowego:
- Interfaza
- Podział komórki czyli faza M.
W interfazie komórka przygotowuje się do podziału czyli fazy M.
Prześledź zmiany ilości DNA w trakcie cyklu komórkowego:
Aby uzupełnić i utrwalić informacje dotyczące cyklu komórkowego, możesz jeszcze przeczytać artykuł: Fazy cyklu komórkowego – artykuł
A teraz zapoznaj się z podziałem komórki czyli fazą M, w której też wyróżniono podział jądra czyli kariokinezę (poszczególne jej etapy to: profaza, metafaza, anafaza i telofaza) oraz podział cytoplazmy czyli cytokinezę.
Przeanalizuj po kolei wszystkie zmiany, które mają miejsce podczas kariokinezy. Jeśli potrzebujesz do tego wrócić przewiń film do 18 minuty.
Aby utrwalić to, czego się nauczyłeś z filmu, możesz przeczytać artykuł dostępny pod linkiem: Fazy mitozy: artykuł
A teraz przejdź do podsumowania, w ramach którego rozwiążesz dwa zadania, a potem na zakończenie czeka Cię quiz.
Podsumowanie:
- Uzupełnij tekst, wybierając właściwe słowo spośród podanych w nawiasie.
Replikacja DNA to proces, w którym cząsteczka DNA ulega (podwojeniu/podziałowi). Podczas replikacji nici cząsteczki macierzystej ulegają rozdzieleniu i do każdej z nich dobudowywana jest nowa nić na zasadzie (zgodności/komplementarności) . Powstają więc (cztery/dwie) identyczne cząsteczki.
2. W przedstawionych na schemacie fazach cyklu komórkowego wskaż te, w których ilość cząsteczek DNA wynosi 2c oraz te w których wynosi 4c.
Fazy cyklu komórkowego, w których ilość cząsteczek DNA wynosi 2c: …………….
Fazy cyklu komórkowego, w których ilość cząsteczek DNA wynosi 4c: …………….